نویسندگان

1 رشته اقتصاد، دانشگاه پیام نور مرکز مریوان، مریوان

2 استادیار اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین،

3 استادیار اقتصاد، دانشگاه خوارزمی، تهران

چکیده

با وجود شروع اجرای فاز اول هدفمندسازی یارانه­ها از سال 1389، هنوز بحث­های کارشناسی زیادی پیرامون آثار اقتصادی این برنامه وجود دارد. در این مقاله از یک مدل CGE برای تحلیل آثار هدفمندسازی کامل یارانه­ها در چهار سناریوی متفاوت برای ایران استفاده شده است. همچنین داده­های پایه به شکل ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) و بر پایه داده­های سال 2001 شبیه سازی شده­اند. در سناریوهای مورد مطالعه، یارانه­های غیرمستقیم به صورت کامل حذف شده و در مقابل به صورت مستقیم به خانوارها، بخش­های تولیدی و نهاد دولت باز پرداخت می­شوند. نتایج این مقاله نشان می­دهد که هدفمندسازی یارانه­ها با توجه به شیوه طراحی و اجرای آن، اثرات متفاوتی بر روی متغیرهای اقتصادی دارد. همچنین با افزایش درآمد خانوارهای کم درآمد در سناریوهای متفاوت، سطح تولیدات کالاهای اساسی افزایش می­یابد. نتایج نشان دهنده مزیت نسبی در صادرات بخش­های معدن، شیشه و دیگر کانی­های غیر فلزی و سایر خدمات است. از سوی دیگر در همه سناریوها هدفمندسازی باعث ایجاد وضعیت رکود تورمی در اقتصاد می شود. نرخ تورم نیز با توجه به سناریوهای بررسی شده ناشی از سیاست هدفمندسازی از 1/16 تا 1/21 درصد پیش­بینی می شود. علاوه بر این، با پرداخت یارانه نقدی بیشتر به خانوارها در سناریوهای مختلف، نرخ رشد اقتصادی و نرخ تورم افزایش یافته و همچنین همه سناریوهای مورد بررسی افزایش بیشتر سطح واردات نسبت به صادرات کل را نشان می­دهند و در نتیجه تراز پرداخت ها کاهش می یابد.

کلیدواژه‌ها

Akbari Moghadam, B. (2012).The impact of subsidy targeting on rural and urban welfare in Qazvin province in Iran. Administration of economic affairs and finance of Qazvin Province, Iran.
Ariabod, A., Karbasi, A., Shahnooshi, N., & Mehregan, N. (2013). Studying the effect of targeting subsidies of energy carriers on agricultural products by using CGE model. Journal of Agricultural Science, 3(9), 374-378.
Banoee, A., (2012). Report of Parliament Research Center, Economical Studies Office. Retrieved from http://rc.majlis.ir/fa/report.
Bohringer, C., Rutherford, T. F., & Wiegard, W. (2004). Computable general equilibrium analysis: Opening a black box. Discussion paper, No: 03-56. Center for European Economic Research.
Breisinger, C., Engelke, W., & Ecker, O. (2012).  Leveraging fuel subsidy reform for transition in Yemen. Sustainability, 4(11), 2862-2887.
Can, W. (2011). Scheme of constructing CGE Model of China's direct grain subsidy policy. Asian Agricultural Research Journal, 3(7), 47-53.
Central Bank of Iran. (2010). The overall index of prices of consumer goods and services in urban areas. Tehran, Iran. Retrieved from http://cbi.ir/page/10567.aspx
Central Bank of Iran. (2013, 2014). Time series. Tehran, Iran. Retrieved from http://cbi.ir/page/
Central Bank Policy of Iran. (2010). Productivity and intensity energy. Tehran, Iran. Retrieved from http://centralbanking.com/tag/central-bank-of-Iran
Emami Meibodi, A., Heidarpour, A., & Khoskalam Khosroshahi, M. (2011). An estimation of the inflationary impacts of adjusting prices of energy sources in Iran, under assumptions of gradual and abrupt changes. Quarterly Energy Economics Review, 7(27), 69-74.
International Energy Agency (IEA). (2007). World energy outlook 2006. Paris, France. Retrieved from http://iea.org/report
Khiabani, N. (2008). A computable general equilibrium model to appraise the increasing of energy prices in economy of Iran. Quarterly Energy Economics Review, 16, 1-34.
Lin, B. & Jiang, Z. (2011). Estimates of energy subsidies in China and impact of energy subsidy Reform. China Center for Energy Economics Research.
Lofgren, H., Lee Harris, R., & Robinson, SH. (2002). A standard computable general equilibrium (CGE) model in GAMS. International Food Policy Research Institute (IFPRT), Washington, USA. Retrieved from: http://www.ifpri.org/ pubs/ microcom/ micro5. Htm.
Lofgren, H., & Robinson, S. (1999). Spatial networks in multi-region computable general equilibrium models. International Food Policy Research Institute, Washington. TMD Discussion Paper, No. 35.
Ministry of Energy (MOE). (2008). Energy balance of Iran 2007-2008.Division of Electricity and Energy. Tehran. Retrieved from http://news.moe.gov.ir/home?lang=en-US
Mirshojaeian Hosseini, H., & Kaneko, S. (2012). A general equilibrium analysis of the inflationary impact of energy subsidies reform in Iran. Development Discussion Policy Paper of Hiroshima University, 2 (8), 2-34.
Müller, M. & Ferrari, E. (2011). Deriving CGE baselines from macro-economic projections. Paper prepared to presentation at the EAAE 2011 congress change and uncertainty. Challenges for Agriculture, Food and Natural Resources. ETH Zurich, Zurich, Switzerland.
Rahiminia, H., Akbari Moghadam, B., and Monjazeb, M. R. (2015). The impact of change in Iran subsidies system on the quantitative and price variable of domestic production and employment (by using CGE model). Journal of Economic Modeling Research, 19, 73-112.
Robinson, S., Yunez-Nade, A., Hinojosa-Ojeda, R. D., Lewis, J., & Devaraja, S. (1999). Stylized to applied models: Building multisector CGE models for policy analysis. The North American Journal of Economics and Finance, 10, 5-38.
Rutherford, T. F. (1995). Extensions of GAMS for complementarity problems arising in applied economics. Journal of economic dynamics and control, 19, 1299-1323.
Rutherford, T. F. (1999). Applied general equilibrium modeling with MPSGE as a GAMS subsystem: An overview of the modeling framework and syntax. Computational economics, 14, 1-46.
Statistical Center of Iran (SCI). (2005). Iran’s national input-output table 2001. Tehran, Iran. Retrieved from http://amar.org.ir /nationalaccount/defult-486.aspx .
Statistical Center of Iran (SCI). (2014). National accounts. Tehran, Iran. Retrieved from http://amar.org.ir/nationalaccount/defult-486.aspx.
Statistical Center of Iran (SCI). (2007). Iran statistical Yearbook 2006- 2007. Tehran, Iran. Retrieved from http://amar.sci.org.ir/EplanList.aspx.
Statistical Center of Iran (SCI). (2005). Iran’s national accounts 2001. Tehran, Iran. Retrieved from http://amar.org.ir/.