نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 بخش اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

افزایش سریع تقاضا به همراه محدودیت عرضه، منابع آب در ایران را تحت فشار بی‌سابقه‌ای قرار داده و بر این اساس، اتخاذ سیاست‌های بهینه مدیریت منابع آب امری ضروری به نظر می‌رسد. در سال‌های واردات آب مجازی به عنوان یک سیاست امیدوارکننده برای رهایی کشورهای کم‌آب از بحران کمبود آب مطرح شده است. در این راستا، هدف این مطالعه، محاسبه جریان‌های آب مجازی بین ایران و اتحادیه اروپا در سال 2011 است. برای این منظور از مدل داده-ستانده استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که کشور ایران در تجارت با اتحادیه اروپا، به طور خالص واردکننده آب مجازی بوده به طوری که خالص واردات آن به حدود 667 میلیون مترمکعب می‌رسد. اما، با درنظر گرفتن ارزش صادرات و واردات ایران به اتحادیه اروپا، تصویر دیگری از الگوی تجارت آب مجازی میان این آن‌ها نمایان می‌شود. در حالی که حجم واردات آب مجازی ایران از این اتحادیه حدود 2 برابر صادرات آب مجازی است، ارزش واردات ایران از اتحادیه اروپا بیش از 6/7 برابر صادرات آن است. در پژوهش حاضر برای نشان دادن این موضوع شاخص U تعریف شده است. این شاخص نشان می‌دهد که صادرات ایران به اتحادیه اروپا، پرآب‌بر (Low water-intensity) اما واردات آن از این اتحادیه کم‌آب‌بر (Low water-intensity) است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Afkhami, M., Bassetti, T., Ghoddusi, H., & Pavesi, F. (2018). Virtual water
trade: The implications of capital scarcity. Available at SSRN:
https://ssrn.com/abstract=3166874 or
http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3166874.
Allan, J. A. (1994). Overall perspectives on countries and regions. In: Rogers, P.,
Lydon, P. (Eds.), Water in the Arab World: Perspectives and Prognoses.
Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, 65-100 .
Banouei, A. A. (2012). Evaluation of the different treatments and methods of
separating imports with emphasis on 1381 IOT of Iran. The Journal of
Economic Policy, 4(8), 31-74.
Cazcarro, I., Duarte, R., & Sánchez Chóliz, J. (2013). Multiregional input-output
model for the evaluation of Spanish water flows. Environmental Science &
Technology, 47(21), 12275-12283 .
Cegar, S. (2020). Water extended input-output analysis of the Croatian economy.
Zbornik Radova Ekonomskog Fakulteta u Rijeci: Casopis Za Ekonomsku
Teoriju I Praksu, 38(1), 147-182.
Chapagain, A. K., & Hoekstra, A. Y. (2004). Water footprints of nations. Value
of Water Research Report Series No. 16, Delft, The Netherlands: IHE .
Chen, W., Wu, S., Lei, Y., & Li, S. (2017). China’s water footprint by province,
and inter-provincial transfer of virtual water. Ecological Indicators, 74, 321-
333 .
Chen, W., Wu, S., Lei, Y., & Li, S. (2018). Virtual water export and import in
china’s foreign trade: A quantification using input-output tables of China
from 2000 to 2012. Resources, Conservation and Recycling, 132, 278-290.
Dang, Q., Konar, M., Reimer, J. J., Di Baldassarre, G., Lin, X., & Zeng, R. (2016).
A theoretical model of water and trade. Advances in Water Resources, 89,
32-41 .
Duarte, R., & Yang, H. (2011). Input-output and water: Introduction to the special
issue. Economic Systems Research, 23(4), 341-351 .
Feng, K., Chapagain, A., Suh, S., Pfister, S., & Hubacek, K. (2011). Comparison
of bottom-up and top-down approaches to calculating the water footprints of
nations. Economic Systems Research, 23(4), 371-385 .
Feng, K., Siu, Y. L., Guan, D., & Hubacek, K. (2012). Assessing regional virtual
water flows and water footprints in the Yellow River Basin, China: A
consumption based approach. Applied Geography, 32(2), 691-701 .
Hassan, A., Saari, M. Y., & Ismail, T. T. (2017). Virtual water trade in industrial
products: Evidence from Malaysia. Environment, Development and
Sustainability, 19(3), 877-894.
Hoekstra, A. Y., & Chapagain, A. K. (2007).Water footprints of nations: Water
use by people as a function of their consumption pattern. Water Resour
Manage. 21(1), 35-48 .
Hoekstra, A. (2010). The relation between international trade and freshwater