نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 بخش اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.
2 گروه اقتصاد علم، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران.
3 بخش مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سنندج، ایران.
چکیده
دستیابی به رشد اقتصادی پایدار اقتصادی در آینده، مستلزم سرمایه‌گذاری در توانمندی‌های تولیدی است که منجر به متنوع سازی صادرات می گردد. با توجه به استراتژیک بودن صنعت شیمیایی در دنیا به‌طور عام و در ایران به‌صورت خاص و همچنین تأثیرگذار بودن آن بر صنایع بالادست و پایین‌دست، تعیین استراتژی بهینه متنوع سازی صادرات در این صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا از نظریه پیچیدگی اقتصادی که مبنایی برای شناسایی فرصت‌های با پتانسیل بالا در جهت تنوع صادراتی و تئوری فضای محصول که ابزاری قدرتمندی برای شناسایی استراتژی‌ها می باشد استفاده خواهد شد. با تحلیل داده‌های حاصل از میانگین صادرات پنج‌ساله(2018-2014) برای 128 کشور، نتایج بیانگر آن است که ایران از میان 921 محصول شیمیایی شش‌رقمی سامانه هماهنگ شده، در صادرات 78 کد محصول رقابت‌پذیر، در صادرات 295 کد محصول دارای پتانسیل فعال شدن و در صادرات 584 کد محصول رقابت‌پذیر نبوده و فاقد پتانسیل فعال شدن است. سپس با اضافه نمودن دو محدودیت جدید به مدل ، محصولات بالقوه فعال به 145 محصول کاهش یافت. در پایان با اجرای پنج استراتژی تصادفی، حریصانه، درجه بالا، درجه پایین و حداکثری روی شبکه محصولات شیمیایی ایران که به‌صورت یک شبکه عمومی مقیاس آزاد است؛ اثبات شد که ترکیبی از استراتژی‌های حریصانه و حداکثری، زمان انتشار شبکه را به حداقل می‌رساند. نهایتاً با ترکیب این دو استراتژی، استراتژی بهینه استخراج و نقشه راه و اولویت‌بندی 145 محصول در راستای تنوع صادراتی مشخص گردید
کلیدواژه‌ها
موضوعات
strategies in the networks of related products and of related research areas.
Nat. Commun., 9, 13-28.
Bahar, D., Hausmann, R., & Hidalgo, C. A. (2014). Neighbors and the
evolution of the comparative advantage of nations: Evidence of international
knowledge diffusion? Journal of International Economics, 92(1), 111-123.
Balassa, B. (1965). Trade liberalization and revealed comparative advantage.
Manchester School of Economic and Social Studies, 33, 99-123.
Bogetic, Z., Pejovic, I., & Osorio-Rodarte, I. (2013). Expanding and diversifying
montenegro's exports: A product space analysis. Journal of Central Banking
Theory and Practice, 2(2), 19-34.
Cadot, O., Carrere, C., & Strauss-Khan, V. (2011). Export diversification: What's
behind the hump? The Review of Economics and Statistics, 93(2), 590-605.
Chenery, H. (1979). Structural change and development policy. Baltimore, MD,
USA: Johns Hopkins University Press
Dunning, T. (2005). Resource dependence, economic performance, and political
stability. Journal of Conflict Resolution, 49(4), 451-482.
Fortunato, P., Razo, C., & Vrolijk, K. (2015). Operationalizing the product space:
A road map to export diversification. UNCTAD Discussion Paper, 219.
Grossman, G. M., & Helpman, E. (1991). Quality ladders in the theory of growth.
Rev. Econ. Stud., 58, 43-61.
Guevara, M., Hartmann, D., Aristaran, M., Mendoza, M., & Hidalgo, C. (2016).
The research space: Using the career paths of scholars to predict the
evolution of the research output of individuals, institutions, and nations.
Scientometrics, 103.9, 1695-1709.
Hakala, T. (2020). Export diversification as a contributor to economic growth.
Master’s Thesis. Alto University, Finland.
Hartmann, D., Bezerra, M., Lodolo, B., & Pinheiro, F. (2020). International trade,
development traps, and tye core-periphery structure of income inequality.
EconomiA, 21, 255-278.
Hartmann, D., Guevara, M. R., Jara-Figueroa, C., Aristarán, M., & Hidalgo, C. A.
(2017). Linking economic complexity, institutions, and income inequality.
World Dev, 93, 75-93.
Hausmann, R., & Chauvin, J. (2015). Moving to the adjacent possible:
Discovering paths for export diversification in Rwanda, CID (center for
international development at Harvard University). Working Paper, 294.
Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Chung, S., Jimenez, J.,
Simoes, A., & Yildirim, M. A. (2013). Diversification and structural
transformation for growth and stability in low-income countries: The atlas
of economic complexity mapping paths to prosperity. Massachusetts
Institute of Technology and Center for International Development, Harvard
University. www.cid.harvard.edu/atlas.
)