Document Type : Research Paper

Authors

• Mohammad Hadi Sobhanian ¹
• Salah Salimian ²

¹ Department of Management, Kharazmi University, Tehran, Iran.

² Department of Economics, Urmia University, Urmia, Iran.

Abstract

The note in Article 100 and the payroll-tax exemption in Article 84 of the Direct Taxes Act are among the tax incentives the Iranian National Tax Administration (INTA) has considered to encourage taxpayers and wage earners to pay taxes. This article has presented a game between the INTA and taxpayers (and wage earners) to model and analyze the results. It is assumed that the taxpayers are uniformly distributed in the interval [0 , 1] and the utility functions are defined for the players. Finally, an inverse approach was used to determine the note in Article 100 and the relationship between these two variables to specify the payroll exemption rate (Article 84). According to the hypothetical data of 2022, the results showed a payroll-tax exemption was almost twice the amount announced by the INTA in 2022. Also, regarding the note of Article 100, the more indifferent the taxpayer is in the initial points of the interval, then the share of the first group will be smaller and the share of the third group will be larger, and vice versa. Considering the position of indifferent taxpayer, which is at the beginning of the distribution of taxpayers, it can be concluded that the amount of exemption provided by the government is much lower than its actual amount.

Keywords

• Game Theory
• Modeling
• Nash Equilibrium. Article 84 of the Direct Taxes Act
• Note in Article 100

Main Subjects

• Public Economics

Article Title [Persian]

مدل‌سازی نرخ معافیت ماده 84 و تعیین تبصره ماده 100 ق.م.م

Authors [Persian]

• محمدهادی سبحانیان ¹
• صلاح سلیمیان ²

¹ دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

² دانشکده اقتصاد، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

Abstract [Persian]

تبصره ماده 100 و میزان معافیت حقوق در ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم، از انواع مشوق‌های مالیاتی است که سازمان امور مالیاتی کشور برای تشویق مؤدیان و حقوق‌بگیران برای پرداخت مالیات در نظر گرفته است. در این مقاله با ارائه یک بازی بین سازمان امور مالیاتی و مؤدیان (و حقوق‌بگیران) به مدلسازی و تحلیل نتایج پرداخته شده است. فرض شده است که مالیات دهندگان به طور یکنواخت در بازه [1، 0] پخش شده‌اند و توابع مطلوبیت برای بازیکنان تعریف شده است. در نهایت به صورت معکوس و پس از تعیین میزان تبصره ماده 100 و استفاده از رابطه بین این دو موضوع، میزان معافیت حقوق و دستمزد (ماده 84) تعیین خواهد گردید. نتایج با توجه به داده‌های فرضی مربوط به سال 1401 نشان داد که میزان معافیت مالیات حقوق تقریباً دو برابر مبلغ اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی در سال 1401 است. همچنین در خصوص تبصره ماده 100، هر چه مؤدی بی‌تفاوتی در نقاط ابتدایی بازه باشد آنگاه سهم گروه اول کوچک‌تر و سهم گروه سوم بزرگ‌تر خواهد بود و برعکس. با توجه به موقعیت مؤدی بی‌تفاوت که در ابتدای بازه مورد بحث خواهد افتاد، می‌توان نتیجه گرفت که میزان معافیت ارائه شده توسط دولت بسیار کمتر از مقدار واقعی آن است. در نهایت پیشنهاد می‌گردد با توجه به واقع‌گرایی این تحقیق، دولت، مجلس شورای اسلامی و سازمان امور مالیاتی از نتایج این تحقیق که بر پایه متغیرهای مهم و اثرگذار بر موضوعات مورد بررسی است، بهره ببرند. از سوی دیگر مؤدیان مالیاتی نیز در صورت مشخص بودن رویکرد نظام مالیاتی، با این روش می‌توانند به یک قاعده کلی برای هر دوره و سال دست پیدا کرده و انتظارات خود را بر آن منطبق کنند.

Keywords [Persian]

• نظریه بازی‌ها
• تعادل نش
• مدل‌سازی
• تبصره ماده 100
• ماده 84 ق.م.م