نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدهادی سبحانیان ¹
• صلاح سلیمیان ²

¹ دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

² دانشکده اقتصاد، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

تبصره ماده 100 و میزان معافیت حقوق در ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم، از انواع مشوق‌های مالیاتی است که سازمان امور مالیاتی کشور برای تشویق مؤدیان و حقوق‌بگیران برای پرداخت مالیات در نظر گرفته است. در این مقاله با ارائه یک بازی بین سازمان امور مالیاتی و مؤدیان (و حقوق‌بگیران) به مدلسازی و تحلیل نتایج پرداخته شده است. فرض شده است که مالیات دهندگان به طور یکنواخت در بازه [1، 0] پخش شده‌اند و توابع مطلوبیت برای بازیکنان تعریف شده است. در نهایت به صورت معکوس و پس از تعیین میزان تبصره ماده 100 و استفاده از رابطه بین این دو موضوع، میزان معافیت حقوق و دستمزد (ماده 84) تعیین خواهد گردید. نتایج با توجه به داده‌های فرضی مربوط به سال 1401 نشان داد که میزان معافیت مالیات حقوق تقریباً دو برابر مبلغ اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی در سال 1401 است. همچنین در خصوص تبصره ماده 100، هر چه مؤدی بی‌تفاوتی در نقاط ابتدایی بازه باشد آنگاه سهم گروه اول کوچک‌تر و سهم گروه سوم بزرگ‌تر خواهد بود و برعکس. با توجه به موقعیت مؤدی بی‌تفاوت که در ابتدای بازه مورد بحث خواهد افتاد، می‌توان نتیجه گرفت که میزان معافیت ارائه شده توسط دولت بسیار کمتر از مقدار واقعی آن است. در نهایت پیشنهاد می‌گردد با توجه به واقع‌گرایی این تحقیق، دولت، مجلس شورای اسلامی و سازمان امور مالیاتی از نتایج این تحقیق که بر پایه متغیرهای مهم و اثرگذار بر موضوعات مورد بررسی است، بهره ببرند. از سوی دیگر مؤدیان مالیاتی نیز در صورت مشخص بودن رویکرد نظام مالیاتی، با این روش می‌توانند به یک قاعده کلی برای هر دوره و سال دست پیدا کرده و انتظارات خود را بر آن منطبق کنند.

کلیدواژه‌ها

• نظریه بازی‌ها
• تعادل نش
• مدل‌سازی
• تبصره ماده 100
• ماده 84 ق.م.م

موضوعات

• اقتصاد بخش عمومی