نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدامین شجاعی نیا ¹
• احمد برکیش ²
• ابوالمحسن والی زاده ²

¹ دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² موسسه عالی آموزش و پژوهش، مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران.

چکیده

در دو دهه اخیر مهمترین سوالی که اذهان اقتصاددانان را درگیر کرده است؛ رابطه سه گانه تورم، رشد نرخ ارز و رشد نقدینگی است. برای پاسخ به این سوال در این پژوهش میزان توضیح دهندگی تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) و تورم شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) توسط رشد نرخ ارز و رشد نقدینگی در ایران طی سال‌های 1383 تا 1401 در فرکانس ماهانه بررسی شده است. بدین منظور با استفاده از تبدیل موجک پیوسته(CWT)، رابطه پویا بین این دو شاخص در باندهای فرکانسی مختلف تحلیل شده و سپس اثر رشد نرخ ارز و رشد نقدینگی بر آن کنترل شده است. همچنین به‌منظور اعتبارسنجی یافته‌ها، از مدل خودرگرسیونی برداری با متغیرهای برون‌زا (VARX) و آزمون علیت گرنجر استفاده شده است. شاخص قیمت مصرف‌کننده و قیمت تولیدکننده در سه دسته مجزای کالاها، خدمات و کل (میانگین موزون دو مورد اول) بررسی شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که ارتباط بین تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده و تورم قیمت تولیدکننده در بخش کالاها قوی‌تر از بخش خدمات است. همچنین، رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز از طریق مکانیسم‌های تحریک تقاضا و فشار هزینه بر تورم تأثیر می‌گذارند. در نهایت، یافته‌ها حاکی از آن است که در سال‌های اخیر، رشد نرخ ارز نقش غالب‌تری نسبت به رشد نقدینگی در شکل‌گیری تورم داشته است، که نشان‌دهنده تأثیر بیشتر عوامل فشار هزینه بر تورم در این دوره است.

کلیدواژه‌ها

• تورم شاخص قیمت مصرف کننده
• تورم شاخص قیمت تولیدکننده
• رشد نرخ ارز
• رشد نقدینگی
• تحلیل موجک پیوسته

موضوعات

• اقتصاد پولی